Pieter Rixtel (1643-1673)

De Haarlemse dichter Pieter Rixtel (1643-1673) heeft een klein maar interessant oeuvre nagelaten. Over zijn leven is niet veel bekend. Hij stamde uit een doopsgezinde familie, die voornamelijk actief was in de textielbranche. Zelf was hij werkzaam als boekhouder en hij bereidde als procureur civiele rechtszaken voor. Op 24-jarige leeftijd werd hij ‘factor’, de belangrijkste literaire functie binnen de Haarlemse rederijkerskamer ‘De Wijngaardranken’. In 1669 verschenen zijn verzamelde gedichten onder de titel Mengel-Rymen en drie jaar later publiceerde hij een toneelstuk. Uit zijn gedichten rijst het beeld op van een intelligente en onafhankelijke geest. Pieter Rixtel mengde zich in godsdienstige en literaire kwesties en uitte zijn mening vaak in scherpe bewoordingen. In dit boek schetst neerlandicus Klaas de Jong een beeld van het leven en de werken van Rixtel, wiens gedichten – volgens een tijdgenoot – hart en oren konden strelen.    

'Aan de hand van de gedichten poogt De Jong Rixtels context, het culturele leven van Haarlem in de 17de eeuw, te schetsen. Hierin is de auteur aardig geslaagd. Toch blijft bij de lezer de vraag hangen waarom juist deze "vergeten" dichter aan de vergetelheid ontrukt dient te worden.' Djoeke van Netten in: Geschiedenis Magazine 50 (2015) 7, p. 58

'Het zal niet makkelijk zijn geweest voor auteur Klaas de Jong de benodigde gegevens bijeen te brengen en onzekere anekdotes te ontwarren. Over Rixtel is weinig bekend. Er zijn geen egodocumenten, zodat de voornaamste bron toch bestaat uit zijn Mengel-Rymen. [...] Kortom, De Jong heeft veel speurwerk in archieven en secundaire literatuur moeten verrichten om via een omtrekkende beweging de wereld van Pieter Rixtel te doorgronden, en dat is hem uiteindelijk goed gelukt. [...] Rixtels gedichten zijn soms spottend, venijnig en dan weer ernstig, religieus. Hij is daarom moeilijk meteen te waarderen. Zijn dichtkunst te beoordelen is überhaupt niet eenvoudig vanwege de toenmalige conventies en het zeventiende-eeuwse Nederlands, hoewel de spelling al is aangepast omwille van de leesbaarheid.' Martha Catania-Peters op: www.historischhuis.nl/recensiebank 03-11-2015

bekijk: 'Een vergeten Haarlemse dichter', een korte bespreking op video van het boek op http://nederl.blogspot.nl, geplaatst op 31-05-2015 door Marc van Oostendorp; 'Neerlandicus en Haarlems historicus Klaas de Jong heeft het weinige wat er bekend is van Rixtel samengevat in een handzame en geïllustreerde studie waarin aandacht wordt besteed aan Rixtels levensloop en de inhoud en context van zijn literaire werk. [...] De Jongs studie is een nuttige aanvulling op de nog altijd zeer bescheiden historiografie van Nederlandse minor poets èn van het vrijzinnige denken dat in de tweede helft van 17de eeuw opbloeit in de Republiek', Henk Looijensteijn op www.tijdschriftholland.nl, 05-01-2016.

'Of het logisch is dat we Rixtel uiteindelijk toch vrijwel vergeten zijn? "Ja, dat denk ik wel. Hij behoort niet tot de groten. Dat neemt niet weg dat het heel aardig is om nu kennis te nemen van deze toch bijzondere 17e-eeuwse Haarlemmer, met alles wat hij dacht en zag."' Richard Stekelenburg in gesprek met auteur Klaas de Jong in: Haarlems Dagblad/Regionaal 28-05-2015, p. 4.