In dit themanummer bezoeken we aan aantal typische negentiende-eeuwse locaties zoals stadspleinen, stadsparken, openbare bibliotheken en parlementen. Het zijn de ruimtes die tot op de dag van vandaag ons beeld van de negentiende-eeuwse cultuur en maatschappij bepalen. Dergelijke plaatsen waren vaak een monumentale en zelfbewuste uitdrukking van de trots en de idealen van de negentiende-eeuwse burgerij. Een belangrijk inzicht uit de 'spatial turn' is echter, dat die burgerij omgekeerd in haar gedrag en haar idealen ook gestuurd werd door de ruimtes waarin ze zich begaf. De auteurs in dit themanummer onderzoeken deze wisselwerking tussen vormentaal, ruimtelijke inrichting en het materiaalgebruik enerzijds, en het (soms verrassend weerbarstige) gedrag van het publiek anderzijds.

Inhoud: JAN HEIN FURNÉE, Beleving van ruimte. De spatial turn en de negentiende eeuw   BOUDIEN DE VRIES, 'Een machtig middel om de beschaving vooruit te brengen'. De openbare bibliotheek in Groot-Brittannië en Nederland   BART TRITSMAN/ILJA VAN DAMME, Agorafobie in een moderniserende metropool? Gebruik, betekenis en aanleg van stadspleinen in negentiende-eeuws Antwerpen   DIEDERIK SMIT, Regentenzaal, Balzaal of Paleis der Staten-Generaal? De plaats van het Nederlandse parlement in de negentiende eeuw   ANDREAS STYNEN, Natuurlijke verbeelding. Ontkieming van het stadsparkideaal

‘De zogenaamde spatial turn of topologische Wende heeft academici uit verschillende disciplines op een andere manier naar ruimte laten kijken. Ook historici. […] De negentiende eeuw revisited is een mooie aanleiding om je eens te verdiepen in het historisch discours over de spatial turn.' Leon Mijderwijk op: www.historiën.nl, 11-11-2012.