Riskante relaties

Vijf eeuwen homoseksualiteit in Nederland, 1233-1733.
 

Op 12 januari 1730 verscheen de 43-jarige Josua Wils, de custos van de Utrechtse Domtoren, voor de schout om zich te beklagen over Gilles van Baden. Deze kalkdrager had met een andere sodomiet de Egmondkapel misbruikt voor homoseksuele activiteiten. Gilles, oftewel 'Jelis met de bef', bekende anaal contact te hebben gehad met de jonge Hendrik Corver die soldaat was in het garnizoen van Kampen. De mannen met wie deze militair sexueel contact had gehad, noemden na hun arrestatie op hun beurt weer nieuwe namen en zo rolde het balletje voort. Minstens 354 mannen en jongens werden tussen 1730 en 1733 op het grondgebied van de Republiek veroordeeld of gedagvaard; aan zeker 82 mannen werd de doodstraf daadwerkelijk voltrokken. Homoseksueel gedrag was niet altijd zo riskant geweest. Pas in de loop van de dertiende eeuw werd het strafbaar gesteld. In Nederland stond men tamelijk tolerant tegenover mensen die seks met geslachtsgenoten hadden en bleef het aantal processen wegens sodomie eeuwenlang beperkt. Riskante relaties beschrijft vijf eeuwen (1233-1733) seksueel en sociaal gedrag van mensen die seksueel contact zochten met geslachtgenoten en de reacties daarop van de overheid, kerkgenootschappen en samenleving. Voor het eerst wordt in een Nederlandse studie in detail nagegaan hoe de geruchtmakende vervolgingen in het Groningse Faan konden plaatsvinden. Met zijn aandacht voor de lesbische identiteit van vrouwen uit de zeventiende eeuw en de homoseksualiteit van koning-stadhouder Willem III levert de auteur bovendien een bijdrage aan het debat over de vraag sinds wanneer er sprake is van homoseksuelen in onze betekenis van het woord en wanneer het idee van gender ontstond.