Oranje driften

De geschiedenis van Nederland is onlosmakelijk verbonden met het orangisme. Dit boek gaat over de betekenis van het orangisme in de periode tussen circa 1780 en 1813. Ondanks de opkomst van een nieuwe politieke cultuur en nieuwe politieke idealen in deze jaren, bleven orangisten het Huis van Oranje-Nassau een centrale rol in het staatsbestel toekennen. Vanaf de patriottentijd stonden orangistische politieke ideeën steeds meer onder druk. Dit zette orangisten, meer dan voorgaande jaren, aan tot vormgeving van hun eigen politieke ideeën. Zelfs toen de familie van Oranje-Nassau na de Bataafse Omwenteling in 1795 uit het land vertrok en uit zicht raakte, verdween het orangisme niet. Ook gedurende de turbulente jaren die volgden, waarin achtereenvolgens een Staatsbewind, een raadpensionaris en een Franse koning aan het roer stonden, bleef het orangisme voortkabbelen. In de marge van de politiek werd nagedacht over een staat waarin Oranje-Nassau nog altijd een rol speelde.    

'De verdienste van dit boek is dat het aantoont dat het orangisme tussen 1780 en 1813 een factor was om rekening mee te houden voor de patriotten, de Bataven en Fransen, en niet gereduceerd kon worden tot een marginale onderstroom. [...] De goed verzorgde en rijk geïllustreerde uitgave onderstreept dat het belang van het orangisme in de Nederlandse politiek en maatschappij een breed publiek verdient.' Lauren Lauret in: boekzaal van de Moderne tijd 16 december 2019

'In de maat en uit de pas en Oranje driften vragen naar balans tussen vernieuwing en continuïteit in respectievelijk het dorpsbestuur en het orangisme. [...] Het nationalisme stelt zich volgens Hansma [...] in op de komst van een nationale eenheidsstaat. Die ontwikkeling verliep allerminst rechtlijnig.' Peter van Dam in: Geschiedenis Magazine 54 (2019) 8, p. 58

'Tussen de literatuur over de patiottentijd en de Bataafs-Franse tijd vormt dit boek een welkome aanvulling door nu eens de periode vanuit orangistisch perspectief te beschouwen.' Peter Turk in: NBD Biblion, 20 november 2019

'Hansma heeft een indrukwekkende hoeveelheid pamfletten, politieke tijdschriften, brochures en boeken uit de periode 1780-1813 geraadpleegd, uiteraard vooral van orangistische auteurs. Desondanks is de behandeling van de ontwikkeling van de politieke ideeën van de orangisten, de bedoelde hoofdmoot van deze studie, niet bepaald grensverleggend.' Hans C. Vrielink via: historischhuis.nl, 14 oktober 2019

'In het revolutionaire laatste kwart van de 18de eeuw ging het er zelfs in Nederland hard aan toe. Patriotten - die zich later Bataven noemden - streefden naar bestuurlijke vernieuwingen en kregen het aan de stok met conservatieve regenten en vooral met orangisten: aanhangers van de Oranjestadhouder. [...] De orangisten moesten het merkwaardige stadhouderschap verdedigen. Over hen gaat dit proefschrift.' Maarten Hell in: Ons Amsterdam 71 (2019) 10, p. 44

'Over de patriotten is inmiddels een hele bibliotheek bij elkaar geschreven, maar naar hun politiek tegenstanders is veel minder onderzoek verricht. In dit leesbare proefschrift wordt beschreven hoe de in de verdrukking levende orangisten hun politieke denkbeelden herijkten en aanpasten.' In: Historisch Nieuwsblad 10 (2019), p. 89.

Ook gesignaleerd in: Holland 51 (2019) 4, p. 187, Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman 42 (2019) 2, p. 182 & 43 (2020) 2, p. 187-188