inhoud: Redactioneel MARITA MATHIJSEN, Twee onbekende brieven OLF PRAAMSTRA, Een tegenwerkende uitgever. Hoe Van Lennep met behulp Joost de Ruyter probeerde Max Havelaar te smoren MARITA MATHIJSEN, Over kwaadsprekers en napraters. Eduard Douwes Dekker, Jacob van Lennep, de feiten en wat interpretaties ANNELIES DIRKSE, Een onbekend brieffragment ANTIOGU CAPPAI-CADEDDU, Max Havelaar, Sardinië en de verdrukking van minderheidstalen MARIES JACOBS, Vertaling van de inleiding bij de Russische Max Havelaar (deel 2) MARIEN JACOBS, Over M.I. Tubjanski (1893-1937) JAN MULDER, Gordel van smaragd, parel van de Oriënt GUIDO LEERDAM, De splitszinnigheid van Mutatuli In de media. Een selectie KLAARTJE GROOT, Kroniek 2017