Sybrandt Hansz Cardinael 1578-1647, rekenmeester en wiskundige

De doopsgezinde Sybrandt Hansz Cardinael (1578-1647) verhuisde in 1605 van Harlingen naar Amsterdam, waar hij een rekenschool hield. Met de publicatie van Hondert Geometrische questien (Blaeu 1614) vestigde hij zijn reputatie als meetkundige. In het eerste deel van deze omvangrijke studie beschrijft Sitters Cardinael en zijn familie tegen de achtergrond van de politieke en godsdienstige ontwikkelingen in de Gouden Eeuw. Cardinael onderhield contacten met mensen als Savry, Bruyningh, Glazemaker, Vondel, Rembrandt, Plancius en Descartes. Het tweede deel behandelt zijn werk. Na een inleiding in de Elementen van Euclides en een analyse van de Questien schetst Sitters Cardinaels betekenis voor de meetkunde in het licht van zijn afwijzing van de algebra. Vervolgens komen zijn overige publicaties, waaronder een astronomieboekje en een leerboek over Italiaans boekhouden, aan de orde en zijn lessen over (land)meetkunde, wijnroeien, astronomie en navigatie die een leerling heeft opgetekend in een monumentaal handschrift.    

Alle honderd opgaven uit dit boek [Hondert Geometrische questien] zijn door Sitters overgenomen en geanalyseerd. Dat is voor de docent wiskunde die smult van meetkundige bewijsvoering een genot. [...] Het is het sterke punt van het boek, omdat Sitters in heldere bewoordingen en met zichtbaar enthousiasme, alle vraagstukken behandelt, ze voorziet van bruikbare wiskundige achtergrondinformatie, en ook de opgaven met elkaar in verband brengt, zodat de virtuositeit van de compositie van Cardinael zichtbaar wordt. Naast de uitwerking van de opgaven bevat het boek van Sitters - alle nieuwe, mooie archiefvondsten ten spijt - echter weinig verrassende dingen, en dat is spijtig. Het leven en werk van Cardinael is voor een nog veel breder publiek interessant dan voor wiskundedocenten die warm worden van meetkundige constructies. [...] Maar, zoals gezegd, wie van meetkundige constructies houdt, kan in het boek van Sitters zijn lusten botvieren. Als wiskundeleraar heb ik in het boek een heldere uitleg van een aantal meetkundige constructies aangetroffen, die ik met mijn leerlingen zeker kan gebruiken.' Danny Beckers in: Euclides 84 (2009) 4

'De auteur noemt een lacune in de geschiedschrijving als de voornaamste reden voor zijn onderzoek (p.5). Met recht kan gesteld worden dat deze lacune (Cardinael en diens HGQ) bestond en dat Sitters met zijn doorwrocht werk, vooral op genealogisch en rekenkundig gebied, deze lacune heeft gevuld.' Djoeke van Netten in: Studium 3 (2008) 3.