Verkochte vrijheid

Op 8 april 1407 gaf Willem VI, graaf van Holland, Zeeland en Henegouwen, een stadsrecht aan Leerdam. Waarom was de graaf juist toen bereid dat te doen? Wat hield het recht precies in en welke gevolgen had het voor de ontwikkeling van de stad? In Verkochte vrijheid beantwoordt Antheun Janse, docent middeleeuwse geschiedenis aan de Universiteit Leiden, deze vragen. De gebeurtenissen van 1407 blijken deel uit te maken van een bloedige vete, die de inwoners van het grensgebied tussen Holland, Gelre, Brabant en Utrecht meer dan een decennium lang veel overlast bezorgde. Pas toen de graaf diplomatieke concessies wilde doen en de onderhandelaars verregaande privileges en financiële voordelen beloofde, slaagde hij erin de streek in zijn macht te krijgen. In ruil voor een stadsrecht huldigde Leerdam de graaf als heer. De stad bleef echter in de frontlinie en moest uiteindelijk, vooral door grafelijk geldgebrek, weer uit handen worden gegeven. Het stadsrecht was toen al lang vergeten.    

Het boek geeft een aardige inkijk in de troebelen uit die tijd: de Hoekse- en Kabeljauwse twisten als achtergrond, de familiebanden van de grote heren, hun bezittingen en belangen én kronkelarijen. Over het wel en wee van de gewone mens in Leerdam en omgeving komen we helaas wat minder te weten, aangezien er vooral gebruik gemaakt is van officiële stukken.' In: Mededelingen Historische Kring West-Betuwe 36 (2008) 1, p. 32-33

'Een prachtig boekwerk over een stadsrecht dat volgens de auteur geen mijlpaal genoemd kan worden, maar wel een veelzeggend incident, en dat een doorkijk geeft in de politieke werkelijkheid van die periode.' In: Kabelkrant Piet Kaptein; 'Mede dankzij de vlotte schrijfstijl en prettig relativerende toon van de auteur is Verkochte vrijheid een zeer leesbaar boekje geworden dat niet alleen de specialisten op het gebied van middeleeuws stadsrecht zal weten te boeien, maar ook eenieder die zich interesseert voor de laat-middeleeuwse politieke cultuur en het staatsvormingsproces in de noordelijke Nederlanden.' Vincent Robijn in: Madoc 22 (2008) 1

'Het maakt veel duidelijk over de politieke cultuur van de Middeleeuwen, en die wil de schrijver met het boek tot leven brengen. Door zijn toegankelijke schrijftstijl doet hij dat ook. Bij twijfel over de precieze gebeurtenissen weegt hij verschillende bronnen tegen elkaar af, om vervolgens met een aannemelijke theorie te komen. (...) Teunis Blom, voorzitter van de historische vereniging, is tevreden met het boek. 'Het is een uitstekende studie met een goed resultaat.'' In: De Weekkrant Leerdam 30-05-2007

Verder gesignaleerd in: Kleio 48 (2007) 4.