De ordinaire kap

Leiden is een prachtige historische stad met vele oude gebouwen uit het verre verleden. Dat er zoveel, soms vele honderden jaren oude, huizen bewaard zijn gebleven komt doordat de stad geen verwoestende catastrofes als gevolg van stadsbranden of belegeringen heeft ondergaan. Onderzoek naar deze gebouwen toont aan dat vele historische gebouwen nog hun authentieke houten kapconstructies behouden hebben: stuk voor stuk fysieke getuigen en tegelijk prachtige staaltjes van het vakmanschap en ambacht van de timmerman. Deze publicatie schetst een overzicht van de kapconstructies op het gewone Leidse huizen in de periode 1300-1800, gebaseerd op bouwhistorische documentatie van bijna 130 historische kapconstructies en op literatuur en historisch bronnenmateriaal als bouwbestekken en -tekeningen. Door systematische inzet van dendrochronologisch onderzoek – een dateringsmethode op basis van jaarringonderzoek –  werden niet alleen betrouwbare dateringen van de onderzochte constructies vastgesteld, maar werd ook inzicht verkregen van de herkomst van het importhout en de handel hierin. Verder komt alles aan bod: de invloed van de opdrachtgever of het gildesysteem, de materialen waarmee gebouwd kon worden, de dakbedekkingsmaterialen en het gereedschap en methoden van de timmerman. Daarnaast is veel plaats ingeruimd voor de ontwikkelingsgeschiedenis van de kapconstructie en onder welke invloeden deze veranderde.  

'[...] Orsels diepgravende onderzoek laat zien dat voor de kennisvergaring met betrekking tot de ordinaire bouw, naast de papieren bronnen, vooral het gebouw zelf een onmisbare bron vormt. Daarmee kan het verhaal van de ontwikkelling van de stad en het bouwbedrijf door de eeuwen heen worden gereconstrueerd. De dissertatie levert voor dat verhaal veel nieuwe feiten en inzichten en kan dienen als voorbeeld voor onderzoek in andere steden met veel historische huizen. Vergelijkbaar onderzoek is zeker in de oostelijke helft van het land nodig, om zo ook de regionale verschillen en overeenkomsten in de ontwikkeling van constructies en bouwpraktijk breder te kunnen duiden.' - Frank Haans in KNOB Bulletin 2 (2023), p. 57-59

Vermeld in: Monumentaal nr. 6, dec. 2020, p. 87