Op zand, veen en klei

De historische geografie en de geschiedenis van het gebied tussen de mondingen van de Maas en de Schelde vormen het onderzoeksgebied van Karel Leenders. Met elf artikelen haken specialisten uit verschillende disciplines aan bij zijn interesses: historische geografie, cartografie, geschiedenis, archeologie, erfgoedzorg, ecologisch erfgoed en naamkunde. De bundel open met twee artikelen die Karel Leenders voorstellen als persoon en als wetenschapper. De artikelen bieden een nieuwe kijk op de occupatiegeschiedenis van de kwelders in de delta, op de archeologie van de haven van Bergen op Zoom en van het kasteel van Breda, de omgang met oude en nieuwe kaarten als bronnen voor de historisch geograaf en de historicus en de omgang met erfgoed in het landschap. Drie bijdragen belichten aspecten van de middeleeuwse geschiedenis in Noord-Brabant die ook in een breder kader relevant zijn en een naamkundig artikel werpt nieuw licht op het oude 'apa-probleem'.    

Inhoud: Voorwoord   TON KAPPPELHOF, Karel Leenders: van sterrenkundige tot historisch geograaf. Een biografische schets   JELLE VERVLOET, De bijdrage van Karel Leenders aan de historische geografie   GUUS J. BORGER, Bewoning op de kwelder. Een knelpunt in de occupatie van het kustlandschap   HANS RENES, met een bijdrage van MARTIJN STORMS, Het landschap verkend. Kaarten en landschappen in West-Brabant   MATHIEU FRANSSEN, De verbeelding van de Brabantse historie op oude kaarten. Notities bij het kaartbeeld van het hertogdom tot 1795   BAS AARTS, Het ‘eeuwige Strijen’. Speurtocht naar de gravin, haar schenking en haar familie   HEIN VERA, Hilvarenbeek, een ‘constructie’ op de grens van oost en west Noord-Brabant   MARTIEN VAN ASSELDONK, De boerenopstand op Jekschot in 1363   MARCO VERMUNT, De haven van Bergen op Zoom in archeologisch perspectief   GUIDO VAN DEN EYNDE i.s.m. JACQUES BRINKHOF, De thooren van der water molen en de ontwikkeling van het kasteel in Breda in het begin van de zestiende eeuw   RIA BERKVENS, Gemeentelijke erfgoedzorg in Zuidoost-Brabant   BERT MAES, Inheemse bomen en struiken. Het landschap van westelijk Noord-Brabant als cultuurhistorisch erfgoed   LAURAN TOORIANS, De naam Nispen en het element apa ‘waterloop   Over de auteurs   Index van topografische namen   Index van persoonsnamen     

'Een Liber Amicorum is niet iedereen gegeven. Dat Leenders er wel een heeft, is uiteraard te danken aan zijn wetenschappelijke bijdragen aan de geschiedenis van Brabant. [...] Overzie ik alle artikelen, dan is sprake van een evenwichtig samengestelde bundel, met voor ieder wat wils, maar allemaal van een degelijk wetenschappelijk gehalte. Het is aan de persoonlijke voorkeur van de lezer om ze allemaal te lezen. Duidelijk is gemaakt dat de interesses van Karel leenders heel breed zijn, dat velen met hem gewerkt hebben en altijd naar volle tevredenheid. Uw recensent kan dit alleen maar van harte onderschrijven.' Edwin Raap in: THG (2017) 3, p. 178-179

'Niet alleen in Noord-Brabant, maar ook in de rest van Nederland is historisch geograaf Karel Leenders een begrip. [...] In 2016 werd Leenders zeventig jaar, reden voor zijn collega's om hem te eren met een vriendenboek. [...] Enkele toch niet onbelangrijke aandachtsvelden van karel Leenders ontbreken in het boek. Dit is het zout! [...] Een tweede ontbrekend aandachtsveld is een bijdrage vanuit Vlaamse zijde over moeren, bossen, nederzettingstypen of welk ander thema dan ook, dat aansluit op het onderzoeksgebied van Leenders in Noord-Brabant. [...] Het belang van het boek zit vooral in het inzichtelijk maken van hoe historisch geografisch onderzoek naar een grensregio in het verleden grondig is aangepakt en hoe dit in de loop der decennia vorm en inhous heeft gekregen onder veranderende omstandigheden. Het boek laat ook zien hoe een voroaanstaand onderzoeker hiermee is omgegaan. Ten slotte geeft het nog een inkijk in diverse aspecten van het Noord-Brabantse landschap en zijn erfgoed, verwoord door de vele vrienden van Karel Leenders.' Adrie de Kraker in: Tijdschrift voor Waterstaatsgeschiedenis 26 (2017) 1, p. 51-52

Op 10 juni 2016 werd dit Liber Amicorum aangeboden aan Karel Leenders, ter gelegenheid van zijn zeventigste verjaardag: 'Want wie zich in Brabant, en vooral West-Brabant met de historie van het landschap bezig houdt, komt ongetwijfeld bij Karel Leenders terecht. In de halve eeuw die achter ons ligt, is hij zelf een baken in het Brabants landschap geworden.' Zie voor het verslag de website van Brabant Cultureel

Gesignaleerd in: Vitruvius 37 (oktober 2016), p. 10; Geografie (oktober 2016), p. 44.