Geschiedenis van het Kruis- of Doumaleen te Aldeboarn

Vlak voor de Reformatie bestonden er in Friesland meer dan honderd vrijlenen of prebenden. Hoewel oorspronkelijk bedoeld voor het levensonderhoud van een priester, hebben ze zich voor het merendeel ontwikkeld tot studiefonds voor de familie van de stichter. Momenteel zijn er nog maar zo'n twintig van dergelijke Friese studiefondsen actief, waaronder enkele moderne stichtingen. Het Kruis- of Doumaleen, gevestigd te Aldeboarn, is een van de oudste Friese studielenen. Het zou zijn gesticht door de beroemde Friese vrijheidsstrijder Jancko Douwama (ca. 1483-1533).  Martha Kist beschrijft de geschiedenis van het Kruis- of Doumaleen vanuit de oorsprong en ontwikkeling van de Friese studielenen in het algemeen en in samenhang met de economische en sociaal-maatschappelijke veranderingen. Aan de hand van archiefmateriaal en interviews met bestuursleden en studenten geeft zij een mooi beeld van deze unieke stichting, die nog steeds springlevend is.    

Het boek belicht alle aspecten van de geschiedenis van het leen. Dat van de beneficianten of begunstigden van het leen, dat van de collatoren en collatrices die hen mochten aanwijzen en dat van de bestuurders. Uit de recente historie komen sommigen zelf aan het woord, wat het boek heel levendig maakt. Ook wordt ons verteld hoe de landerijen verpacht werden, aan wie en wanneer. Van verscheidene families die een rol hebben gespeeld in de geschiedenis van het Kruis- of Doumaleen zijn genealogische overzichten opgenomen. Het boek is daarom niet alleen waardevol voor geïnteresseerden in de geschiedenis van het onderwijs en het bestuur in Friesland, maar ook voor hen die belangstelling hebben voor de lokale geschiedenis van Aldeboarn en haar omgeving en bewoners.'  In: Ons genealogisch Erfgoed 16 (2008) 5

'Het boek is keurig verzorgd en de vele illustraties en afbeeldingen passen goed bij wat op die bladzijden in de tekst besproken wordt. Het bevat geen noten, maar uit de tekst zelf en uit de opgave van bronnen en literatuur blijkt dat er veel gebruikgemaakt is van de archieven, al is het archief van het Kruis- of Doumaleen zelf niet zo groot.' Dick Deuzeman in: Archievenblad 112 (2008) 7

Verder gesignaleerd in: Geschiedenis magazine 43 (2008) 8; Genealogie 15 (2009) 1.