Ziften en zemelknoopen

De boekenbijlage is tegenwoordig niet meer weg te denken uit de krant. Maar hoe stond de literaire dagbladkritiek er in de negentiende eeuw voor? Korrie Korevaart heeft onderzocht wie de recensenten waren, wat zij bespraken en welke eisen zij stelden aan goede literatuur. Zij brengt in dit boek een onderdeel van het literaire leven uit de jaren 1814-1848 in kaart waarover tot nu toe weinig bekend was. Commerciële motieven en een uitbreiding van de opiniërende functie van de krant stimuleerden de komst van de dagbladkritiek. Kranten zoals De Avondbode en de Bredasche Courant besteedden veel energie aan de literaire voorlichting van hun lezers. De recensenten richtten zich vooral op het actuele en het regionale en lieten zich in hun kritieken meer leiden door ethische normen dan door esthetische opvattingen. Niet de boeken van Nicolaas Beets, Jacob van Lennep of Truitje Bosboom-Toussaint stonden in de schijnwerpers, maar die van C.P.E. Robidé van der Aa en Adriaan van der Hoop jr. Een groeiend nationalisme bevorderde de interesse in de vaderlandse literatuur en haar plaats ten opzichte van het buitenland: het ging om de positiebepaling van de Nederlandse burger in een roerig Europa.    

'De meeste krantenarchieven zijn verloren gegaan, en Korevaart heeft een zeer omvangrijke hoeveelheid moeilijk te bestuderen krantenmateriaal toegankelijk gemaakt voor verder onderzoek. Wie iets wil weten over enig onderwerp met betrekking tot het literair-culturele leven in de eerste helft van de negentiende eeuw, doet er voortaan verstandig aan om achterin haar boek de (ook via de website van de uitgever doorzoekbare) registers op te slaan, om te zien of de dagbladkritiek er ook iets over gezegd heeft. Het is dus maar goed dat Korevaart dat "randverschijnsel" is blijven onderzoeken.' Ton van Kalmthout in: BMGN, jrg. 118/1, 2003

'Korevaarts studie bestaat voor de helft uit noten, bibliografieën, lijsten en bijlagen, zoals het echte wetenschap betaamt. Het vormt alles bijeen een indrukwekkend apparaat, waarmee getraceerd kan worden welke kranten wanneer over wat schreven.' T.van Deel in: Trouw, 30-06-2001

'Het is een bewonderenswaardig systematisch en grondig onderzoek en het boek is prachtig uitgegeven. Over elke keuze in de afbakening van het onderzoeksmateriaal, over elke bruikbare theorie en analysemethode is ernstig nagedacht. Er is van alles gemeten en geteld. (...) Dit is alles is zeer informatief, en de gebruiker mag dankbaar zijn voor de arbeidsintensieve speurtocht naar de krantenauteurs, voor het vele statistische materiaal en voor de uitgebreide bijlagen met gegevens over alle periodieken van de periode, alle recensies en gerecenseerde boeken, en een index van behandelde onderwerpen. Dit is een boek dat andere onderzoekers van dienst wil zijn.' Remieg Aerts, in: De Negentiende Eeuw (2003)

Verder gesignaleerd in: Cd-rom Leesidee 2000-2005