Tussen Verlichting en Revolutie

Anton Reinhard Falck maakte de turbulente tijd van het einde van de achttiende en het begin van de negentiende eeuw actief mee. Nieuwe ideeën, revolutie en oorlog zetten Europa op zijn kop. Eeuwenoude instellingen en praktijken gingen ten onder. Nieuwe vormen van staat en bestuur probeerde men uit. Maar men streefde geleidelijk ook naar orde en rust. Falck was ambitieus. Hij werd geïnspireerd door de filosofie van de Verlichting. Persoonlijke vrijheid, redelijkheid, tolerantie, kosmopolitisme en dienstbaarheid werden zijn principes. Zij waren zijn bouwstenen voor de samenleving van de toekomst. Maar ook zijn persoonlijk moreel kompas. In 1813 speelde hij een grote rol in de overgang van de Franse overheersing onder Napoleon naar een opnieuw zelfstandig Nederland. Als minister was hij een van de bouwers aan de monarchie van Willem I. In het samengaan van Nederland en België in 1815 zag hij een middel de horizon van Nederland te verleggen en de ramen te openen. Bleef Falck overeind in deze woelige tijd? Of bleek het moeilijk idealen in de praktijk te brengen? Zijn levensbeschrijving steunt op zijn brieven, reisverslagen, aantekeningen, dagboeken en memoires, waarin Falck met anderen en zichzelf in gesprek was. Donald Haks is historicus en publiceerde eerder over Nederland in de zeventiende en achttiende eeuw.

'[...] Met zijn aandacht voor het samenspel tussen politiek actieve mannen en vrouwen verrijkt Haks de traditie van de politiek-institutionele revolutiebiografie. [...] Hoe dan ook: deze eerste volledige Falck-biografie is zeer leesbaar en even aanbevelingswaardig voor vakhistorici als voor niet-ingewijden.' - Edwina Hagen in BMGN vol. 140 (2025)

'[...] Donald Haks loodst de lezer soepel door de opeenvolgende complexe episodes, waarbij hij telkens bestaande inzichten helder verwoordt en nieuwe toevoegt, waarbij de biografie van Falck als rode draad fungeert. [...] Bovendien is het zo goed geschreven dat het verhaal meer dan eens echt spannend wordt.' - Rudolf Dekker in JCW 47-2 (2024)

'[...] Haks heeft een overtuigende politieke biografie van Falck afgeleverd die snel haar positie zal innemen in de historiografie over het Nederlandse revolutie- en restauratietijdvak. De bruikbaarheid van deze studie wordt ook vergroot door de goed verzorgde noten die de weg wijzen naar de onmisbare schriftelijke nalatenschap van deze restauratiestaatsman.' - Lauren Lauret in Jaarboek Parlementaire Geschiedenis nov. 2024

'[...] Hij schreef over hem als een sympathiserend maar niet onkritisch en veelomvattend portret, dat deze 'seigneur van de salons' en staatsman geeft wat hem toekomt, en dat is heel wat. Falck was, zo blijkt uit deze voortreffelijke en uitermate leesbare biografie, een van de belangrijkste architecten van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Dat het project teloor ging, bleef hij levenslang betreuren.' - Nico van Campenhout in WT 2024-2, p. 283-284

Interview verschenen in: Geschiedenis Magazine nr. 6, sept. 2024, p. 63-65