Geschiedenis en beschaving

Ter gelegenheid van het afscheid van prof. dr. W.J. van der Dussen als hoogleraar cultuurgeschiedenis en filosofie aan de Open Universiteit Nederlanden zijn in deze bundel verspreide opstellen van zijn hand opgenomen. De bijdragen hebben betrekking op de filosofie, de geschiedenis en geschiedfilosofie, maar ook de cultuurfilosofie en -kritiek. De bundel bevat tevens enkele artikelen over de Engelse filosoof R.G. Collingwood: Van der Dussen is internationaal bekend vanwege zijn onderzoek naar diens theorieën en heeft enkele herziene uitgaven van Collingwoods geschiedfilosofische werken verzorgd.    

Inhoud: Ter inleiding   Historiografie: Herodotus als pater historiae   Toynbee en zijn critici   De nieuwe AGN: een speculatieve totaalvisie in een eigentijdse verpakking?   De kwestie van de Armeense hervormingen in 1913-1914   De bredere context in het Srebrenica-rapport. Achtergronden en oorzaken   Collingwood, geschiedenis en filosofie: Een vergeten 'grand theorist'?   De actualiteit van R.G. Collingwood   Collingwood over proces, vooruitgang en beschaving   De filosofische context van Collingwood's 're-enactment'-theorie   Geschiedenis en filosofie   Identiteit en geschiedenis   De historicus en zijn bewijsmateriaal   Cultuurfilosofie: Historisch besef in crisis   De tijd in perspectief. Zoeken naar een oriëntatie in de geschiedenis   Beschaving in het geding. Over de (on)gelijkwaardigheid van culturen en beschavingen   De aard van de cultuurwetenschappen   Verantwoordelijkheid en vrijheid: Verantwoordelijkheid voor toekomstige generaties   Het recht om vrij te zijn. Een liberale bijdrage aan het permanente mensenrechtendebat   Bij de dood van Galina Starovoitova   De oorlog in Joegoslavië: daadkracht of praatkracht?   Bibliografie van de publicaties van W.J. van der Dussen   Register

'Het zijn zeer lezenswaardige en heldere verhandelingen over historisch besef, tijd de (on-)gelijkwaardigheid van culturen, vrijheid en mensenrechten: stuk voor stuk actuele thema's, maar niet zo eenvoudige concepten en vragen. De emeritus toont zich hier tegelijk filosoof en didacticus: hij weet begrippen en problemen helder te formuleren en even helder zijn eigen, liberale standpunt te verantwoorden.' Jan Art in: Belgisch Tijdschrift voor Filologie en Geschiedenis (2007) 2, p. 443-444

'Wie eens een kijkje in de keuken der historici wil nemen, moet deze bundel beslist lezen. Van der Dussens [...] kritische, goed doordachte beschouwingen verdienen een publiek van fijnproevers.' Wim Berkelaar in: Nederlands Dagblad 25-11-2005

'Al met al is "de geschiedenis en beschaving" een boeiende, veelzijdige bundel, die op veel spannende vragen ingaat, die voor iedere historicus van belang zijn en hier op leesbare wijze worden voorgesteld.' Peter van Dam in: Galapas 26 (2006) 3, p. 34-35

'De anders moeilijk traceerbare studies, die eerder werden gepubliceerd in diverse tijdschriften in binnen- en buitenland en waarvan sommigen voor deze gelegenheid door de schrijver in het Nederlnds zijn vertaald, zijn met deze publicatie toegankelijk geworden voor een groter publiek. [...] In het algemeen zijn de geschriften van Jan van der Dussen te beoordelen als zijnde van een vrijwel constant hoog niveau.' Martha Catania Peters in: www.historischhuis.nl/recensiebank januari 2006

'Deze dubbele aandacht voor de historische context van wijsgerige posities enerzijds en de filosofische vooronderstellingen van historisch onderzoek anderzijds illustreert Van der Dussen perfect in zijn afscheidsrede Tekenen des tijds.' Guido Vanheeswijck in: Streven 74 (2007) 9

'Deze bundel biedt een goede gelegenheid weer kennis te maken met het werk van Van der Dussen, dat zeker aanleiding zal geven tot nieuwe discussie.' E.O.G. Haitsma Mulier in: webrecensie behorende bij BMGN 123 (2008) 3.