Asielbeleid en belangen

Het Nederlandse toelatingsbeleid ten aanzien van vluchtelingen staat voortdurend onder druk. Aan de ene kant zijn er de juridische verplichtingen die uit verdragen en wetgeving voortvloeien en de veelal particuliere pleitbezorgers die wijzen op de noodsituatie van vluchtelingen. Aan de andere kant zijn er bepaalde nationale belangen, zoals werkgelegenheid en huisvesting. Andere invloedrijke factoren zijn de buitenlandse betrekkingen, de handelsrelaties, het toelatingsbeleid van andere landen, het land van herkomst van de vluchteling en de rol van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Vluchtelingen (UNHCR). In Asielbeleid en belangen wordt het toelatingsbeleid beschreven ten aanzien van acht groepen vluchtelingen die in de periode 1968-1982 naar Nederland kwamen. Zij waren afkomstig uit Tsjechoslowakije, Portugal, Oeganda, Chili, Irak, Turkije, Vietnam en Polen. Van zes factoren - de buitenlandse betrekkingen, de UNHCR, de arbeidsmarkt, de integratiekansen, het recht en de belangenorganisaties van vluchtelingen - is onderzocht welke rol ze gespeeld hebben bij de totstandkoming van het beleid en wat hun relatieve invloed is geweest. De belangrijkste bronnen voor dit onderzoek waren de archieven van de ministeries van Justitie en Buitenlandse Zaken. Een opvallende conclusie is, dat de juridische discussie die het beleid sinds 1976 in toenemende mate naar buiten toe kenmerkt, de grote betekenis van de buitenlandse betrekkingen bij beleidsbeslissingen verhult. Deze factoren (evenals de arbeidsmarkt) beïnvloedden het beleid soms in liberale soms in restrictieve richting. De andere factoren werkten òf liberaal (belangenorganisaties, UNHCR) òf restrictief (integratiekansen).