Roomsch socioloog – sociale bisschop

Joannes Aengenent (1873-1935) was socioloog en bisschop in een tijd waarin het katholicisme in Nederland zich opende naar de samenleving. In deze op nieuw archiefonderzoek gebaseerde biografie beschrijft Erik Sengers hoe Aengenent, afkomstig uit een zeer eenvoudig milieu, hoogleraar werd op het seminarie Warmond en zich als publicist mengde in debatten over de organisatie van arbeiders en het economisch leven, oorlog en vrede, psychologie, sociologie en het vrouwenvraagstuk. Via de Katholiekendagen en de Katholieke Sociale Actie, waarvan hij bestuurder was, had Aengenent grote invloed op de katholieke sociale beweging. Toen hij in 1928 bisschop van Haarlem werd, stimuleerde hij het religieuze leven en hervormde het jeugdwerk. In de jaren dertig veroordeelde hij het nationaalsocialisme. In deze biografie komt Aengenent naar voren als een man die vanuit een katholieke visie op mens en maatschappij zocht naar oplossingen voor de sociale problemen van zijn tijd.    

'De schrijver ziet in de gedachten en het beleid van zijn hoofdpersoon een overgang van het Rijke Roomse Leven naar een meer open  katholicisme. Zo heeft deze sociale bisschop de monografie gekregen die hij verdiende.' Ton H.M. Van Schaik in: NTT Journal for Theology and the Study of Religion 72 (2018) 1, p. 88-89

''De beschrijving van het werk van Aengenent zit in zekere zin de beschrijving van zijn leven wat in de weg. Tegelijkertijd slaagt Sengers er bijzonder goed in om in de relatief korte thematische hoofdstukken de positie van Aengenent te markeren. [...] De schrijver is goed thuis in het brede scala van onderwerpen waarmee Aengenent zich zoal mee bezig hield. Ook slaagt hij er uitstekend in om een beeld te schetsen van het functioneren van een bisschop een kleine eeuw geleden.' J.L.W.M Zuijdwijk in: Op Tocht (juni 2017) p. 19

'In zijn inleieding op het boek beschrijft Sengers Aengenent als een 'onbekende bekende'. Waar zijn naam misschien hier en daar in Nederland nog een herinnering oproept, is dit in Vlaanderen zeker niet het geval. Daar hij een sleutelfiguur is binnen de ontwikkeling van het katholieke sociale denken en doen in Nederland, loont het lezen van deze biografie echter stellig de moeite, ook voor Vlamingen.' Anton Milh in: Collationes 46 (2016) 4, p. 472-473

Erik Sengers is er in geslaagd om een stevige inhoudelijke biografie te schrijven over een sociale denker, bestuurder en bisschop.' Hub Crijns in: Diakonie en Parochie (2016) 4

'Erik Sengers, medewerker Caritas van ons bisdom, schreef een mooie biografie van Mgr. Aengenent, vijfde Haarlemse bisschop sinds 1853 (het herstel van de bisschoppelijk hiërarchie in Nederland). Hij laat zien dat deze bisschop van ons bisdom met zijn episcopaat van slechts zeven jaren geen tussenpaus was, in de betekenis van ‘onbeduidend persoon’. Integendeel, Aengenent heeft grote verdiensten gehad voor ons bisdom.[...] Het zijn twee goede boeken over twee grote mannen uit de Kerk van weleer, bisschoppen van statuur.' Dubbelrecensie Samenkerk 41 (2016) 5, p. 37

'Volgens Sengers moet de rol van Aengenent in de aanloop naar een goede opstelling van de Nederlandse bisschoppen tijdens de bezetting niet onderschat worden, ook al overleed de bisschop in 1935 op 62-jarige leeftijd. Hij kon dus zijn werk als bisschop, bemoeilijkt door de crisis, niet afmaken. De biografie van Sengers zal de lezer echter overtuigen dat Aengenent desondanks een bisschop van formaat is geweest.' Katholiek Nieuwsblad, 24-06-2016, p. 21

Lees ook het interview met de auteur in het Nederlands Dagblad van 18 juni 2016, in het kader van de rubriek; 'Promovendus van de week'. Verder gesignaleerd in: Impressie 19 (2016), Volzin (oktober 2016), p. 56, Protestants Nederland (juni 2017).