Goena goena in Lebak

In Vuur, vuur! (2021) heeft Tom Phijffer het leven beschreven van Edouard Carolus, meneer Slotering in Multatuli’s Max Havelaar, en zijn mysterieuze dood eind 1855. De geschiedenis gaat verder in Goena goena in Lebak. Over njonja Slotering en Max Havelaar. In dit vervolg wordt het verhaal verteld van Mijntje Carolus, de weduwe Slotering, het tragische lot dat haar trof en hoe dat verweven is met dat van Eduard Douwes Dekker/Max Havelaar, de opvolger van haar man die begin 1856 aankomt in Lebak, een afgelegen afdeling in Bantam (West-Java) met een arme bevolking die wordt uitgezogen door de regent Karta Nata Negara en diens schoonzoon. Njonja Slotering weet zeker dat haar man vermoord is. Phijffer stelt het zielenleven van de Indo-Europese weduwe centraal, haar leef- en denkwereld. Door goena goena als het inheemse geloof in het onverklaarbare te plaatsen tegenover de angst onder Europese ambtenaren toont Phijffer het belang aan van de interactie tussen deze njonja Slotering als ‘inlandse dame’ en de verindischte Dekker. Hij waarschuwde zelf eind 1859 in een ingezonden stuk in de Amsterdamsche Courant tegen het toepassen van westerse principes op oosterse zaken, vóór de verschijning van zijn vlammend protest tegen het koloniaal beleid. De werkelijkheid is veel complexer dan kan worden beschreven en er zijn vele perspectieven denkbaar. De Havelaar-geschiedenis moet telkens opnieuw worden verteld en in de juiste historische context worden geplaatst, opdat niet wordt vergeten waarom Multatuli opstond, waarom Dekker Multatuli wérd en waarom hij het al in Lebak was. Met Goena goena in Lebak levert Phijffer tegelijkertijd scherpe kritiek op de moderne postkoloniale literatuurwetenschap.

Tom Phijffer (1965) is advocaat en literator. Hij publiceerde in 2000 Het gelijk van Multatuli, het handelen van Eduard Douwes Dekker in rechtshistorisch perspectief, dat in 2001 bekroond werd met de Sjaalman-prijs van het Multatuli Genootschap. Naast zijn praktijk als huurrechtspecialist schrijft Phijffer artikelen en columns op literair gebied, onder meer over Multatuli, E. du Perron, Willem Frederik Hermans, Rob Nieuwenhuys, Tjalie Robinson en over de postkoloniale literatuurwetenschap.Met Vuur, vuur! dat in 2021 verscheen en Het gelijk van Multatuli vormt Goena goena in Lebak één samenhangende literaire studie over Max Havelaar.