Slot Haamstede. Tussen zand en zout

Bij kastelen is Zeeland niet de eerste provincie waar je aan denkt, maar toch hebben de Zeeuwse eilanden een aantal belangrijke en indrukwekkende burchten gekend. Slot Haamstede op Schouwen, sinds 1981 in bezit van Natuurmonumenten, is er daar één van. Waar veel andere Zeeuwse kastelen zijn verdwenen, staat dit middeleeuwse huis nog fier overeind. Het slotterrein in Haamstede is een bijzondere locatie met een geschiedenis die vele eeuwen teruggaat. Opgravingen hebben aangetoond dat – lang voordat sprake was van een kasteel – zich hier een belangrijk Romeins steunpunt bevond, en er al in de vroege middeleeuwen een christelijk grafveld lag. In de dertiende eeuw werd de donjon opgetrokken, nog steeds het hart van het huidige kasteel. In 1299 komt die donjon in handen van Witte van Haamstede, bastaardzoon van de Hollandse graaf Floris V. Rond 1470 koopt Lodewijk van Gruuthuse, een van de machtigste edelen in het Bourgondische rijk, Haamstede. Hij bouwt het kasteel uit tot een paleisachtig verblijf. Dit ging door brand en verwaarlozing ten onder. Een rijke militair kocht in 1608 het complex, knapte het op en ging er met zijn echtgenote wonen. Slot Haamstede werd statussymbool van een nieuwe elite en fungeerde daarna als buitenplaats. Die functie heeft het tot op de dag van vandaag. Ook als buitenplaats kenden huis en landgoed turbulente tijden. In de Tweede Wereldoorlog werd het Slotbos door de Duitsers volgebouwd met bunkers, terwijl het slot zelf diende als Wehrmachtsheim. Dit boek beschrijft – op basis van nieuw archeologisch, (bouw-)historisch en landschappelijk onderzoek – de fascinerende, bewogen geschiedenis van Slot Haamstede. Een filmpje over het Slot en het boek is te zien op https://vimeo.com/564352665/2480ddbcff.