Het ontstaan van Beverwijk als stedelijke nederzetting

Op 11 november 1298 verleende graaf Jan I van Holland de inwoners van de nederzetting Beverwijk een stadskeur. Deze oorkonde bevat tal van bepalingen aangaande het bestuur en de regelgeving, de handhaving van de openbare orde, de rechtspraak, het erfrecht, het verbintenissenrecht, de economie en de verplichtingen van de burgers tegenover de stadheer en hun eigen gemeenschap. Door het bezit van de keur onderscheidde Beverwijk zich voortaan juridisch van het omringende platteland. Het kon zich nu met recht stad noemen. De Latijnse tekst van deze stadskeur wordt in dit boek uitgegeven met daarnaast een vertaling in modern Nederlands. In de inleiding bij deze editie worden de resultaten gepresenteerd van nieuw onderzoek naar de stad-wording van Beverwijk. Belangrijke vragen zijn hierbij. Wat was de achtergrond van de privilegiëring? Welke personen en gebeurtenissen leidden tot verlenen van stadrecht? Hoe kwam het stuk tot stand en welke veranderingen bracht het feitelijk teweeg? Deze vraagstukken worden op verschillende manieren aangepakt. Eerst onderzoeken de auteurs het schrift van het document en de herkomst van zijn bewoordingen en plaatsen de uitvaardiging in het politieke, economische en maatschappelijke milieu van de tijd. Op basis van historisch-geografische, topografische en archeologische onderzoeksresultaten beschrijven ze vervolgens onder meer de waterstaatkundige ontwikkelingen in het dertiende-eeuwse Kennemerland en de invloed daarvan op de verkeersgeografie, en de ontwikkeling van een nieuwe kern Wiic naast de bestaande woonkern Agathenkerka. Deze uitgave vormt een belangrijke bijdrage aan de locale geschiedenis van Beverwijk en aan de geschiedenis van de verstedelijking in het gebied van de graven van Holland in de dertiende en veertiende eeuw.    

'Het boekje is voor degenen die Beverwijk kennen zeker de moeite waard, maar ook voor een ieder die iets meer wil weten over de stadskeuren uit die tijd. Het is mooi uitgevoerd met verhelderende illustraties o.a. van de hand van M. Hulst. Een fraai voorbeeld van historisch en archeologisch onderzoek uit een bepaalde periode.' S. Mooijman in: Westerheem 47/5 (oktober 1998)

'Hoewel hun onderzoek zeer gedetailleerd van aard is, schreven de auteurs een uiterst toegankelijk boekje; daarvan getuigen al de kleurrijke, met behulp van de computer vervaardigde reconstructies van het dertiende-eeuwse Beverwijk. Behalve die toegankelijkheid zorgt vooral de interdisciplinaire aanpak ervoor dat deze publicatie wat mij betreft een voorbeeld mag zijn voor nadere lokaal-historische studies. (...) Een sterk punt is voorts dat de lokale bevindingen steeds tegen bovenlokale ontwikkelingn worden afgezet. Het boekje is dus niet uitsluitend interessant voor inwoners van Beverwijk, maar zeker ook voor allen die belangstelling hebben voor de middeleeuwse geschiedenis van het graafschap Holland of voor het onstaan en de ontwikkeling van steden in het algemeen.' Hildo van Engen in: BMGN 115/1, 2000.