Adel en heraldiek in de Nederlanden

Adel en heraldiek zijn vanaf de verschijning van de eerste wapens nauw met elkaar verbonden. De heraldische vormentaal werd al snel geadopteerd door burgers en steden, maar in de beleving van velen hebben wapens nog altijd een adellijk karakter. Voor edelen was de heraldiek het middel bij uitstek om hun identiteit te uiten, op grafmonumenten, gevelstenen of zegels. In de vroege tijd is het een van de weinige bronnen die inzicht bieden in het adellijke zelfbeeld. Ter gelegenheid van de pensionering van archivaris en heraldicus jhr. Arnold Gevers wordt in deze bundel voor het eerst in Nederland aandacht besteed aan de vele facetten van de symbiose van adel en heraldiek van de Middeleeuwen tot de twintigste eeuw.    

Inhoud: ALBERT MENSEMA, Ten geleide  REDMER ALMA/CONRAD GIETMAN, Inleiding   ARNOLD GEVERS, Voorouderbewijs in Overijssel   REDMER ALMA, Postume heraldiek. Adellijke kwartieren in Stad en Lande   KEES KUIKEN, Wie is zonder Ramp? De stijgende koers van een adellijk familiewapen   JAN T. ANEMA, Adel en heraldiek in Friesland van de Middeleeuwen naar de Nieuwe Tijd   JOHAN SEEKLES, Jonkers en juffers. Riddermatigheid bij het geslacht Van Twenhuysen?   ALBERT MENSEMA, 'Doch de doodt is verslongen tot overwinning'. De riddermatige lijkstaatsie in Zwolle in de zeventiende eeuw   CLEMENS HOGENSTIJN, Een wapenkaart van de Overijsselse Ridderschap uit 1663   LYDIE VAN DIJK, Overijssel op het bord. Provinciewapens op Chinese schotels   JAN WIGGER, 'Dit syn onse adelijcke quartieren ...' De heraldische kwartierstaat en het leven van Goossen Palick Grubbe en Sophia Adelheid Moerbecke   JOHN TÖPFER, Van graven en begraven. Funeraire sprokkelingen uit de familiegeschiedenis Van Rechteren   EGBERT WOLLESWINKEL, Verheffing om verdiensten aan den staat bewezen. Het geslacht Gevers, zijn adeldom en heraldiek   NORBERT J.M. BIEZEN, Drie zegelstempels uit één verzameling (van Aylva, Van Aylva van Pallandt en Van Lynden). Een speurtocht naar de oorspronkelijke eigenaars   JOS VAN DEN BORNE, Voorportaal van adeldom? De Hoge Raad van Adel en burgerwapens in Nederland     MARIEKE DE NATRIS, Een alliantiewapen op huis Oostduin   YME KUIPER, In de ban van de zegelring. Van een novelle van W.F. Hemans naar een antropologie van distinctie   Bibliografie van Arnold Gevers over de jaren 1974-2012   Auteurs   Index op persoonsnamen

'Terwijl de geografische focus zich begrijperlijkerwijze in Overijssel en het noordoosten van Nederland bevindt, draagt het heel wat bouwstenen aan die tot een beter begrip kunnen leiden van de instrumentalisering van de heraldiek door edelen en ambitieuze burgerlui. [...] Al te veel publicaties over heraldiek moeten het met zwart-wit afbeeldingen stellen. Deze bundel brengt daarentegen een feest van kleur, wat de verkenning in de relatie tussen adel en heraldiek sterk verlevendigt.' Luc Duerloo in: BMGN Low Countries Historical Review 129 (2014) 3, review 50

'Prachtig geïllustreerde uitgave [...].' In: Genealogie 19 (2013) 2, p. 41

‘Toegegeven, de “Nederlanden” uit de titel beperken zich in hoofdzaak tot het noordelijke deel van de 17 provinciën, maar het niveau en de prachtig verzorgde uitgave met vele mooie kleurfoto’s maken dat we dit zonder probleem door de vingers zien. Een aanrader dus.’ Marc van de Cruys in: Heraldicum Disputationes 17 (2012) 4, p. 53-55

 Aangekondigd in: Genealogie 18 (2012) 3, p. 7.