De dichter en het Boek

Kan de dichter-literator Albert Verwey (1865-1937) als erfgenaam van een traditie van religieus non-conformisme getypeerd worden en tegelijk te boek staan als spinozist? Hoe ongerijmd dit ook lijkt, dat is de verrassende conclusie van twee hier gepresenteerde studies. Gerlof Verwey schrijft over de religieus-historische achtergronden van het spinozisme van zijn grootvader en Johan W. van Hulst stelt Verwey als dichter centraal. Van Hulst laat zien dat het piëtistisch georiënteerde biblicisme van Verweys jeugd tot zijn dood een levensbeschouwelijke spilfunctie behield, ook na zijn kennismaking met het werk van Spinoza. Beide auteurs verenigen zich in de these dat het voor Verwey uiteindelijk niet ging om Bijbel of Spinoza, maar om Bijbel en Spinoza. Een filosofisch moeilijk te overbruggen tegenstelling heeft zich in de levensbeschouwelijke oriëntatie van de dichter verzoend en vond uitdrukking in zijn fascinatie voor het Boek – van joden en christenen.