De Groninger versie van de doperse doorbraak

Het tijdvak tussen het eind van de achttiende eeuw en het midden van de negentiende eeuw was voor de Nederlandse doopsgezinden een periode van grote veranderingen. We zien een groeiende maatschappelijke participatie. Ook veranderde de identiteit van de doopsgezinden in religieuze zin. Grote gevolgen had de oprichting van de ‘Algemeene Doopsgezinde Sociëteit’ in 1811. Deze nam de opleiding van predikanten voor de Nederlandse doopsgezinde gemeenten onder haar hoede en voorzag tevens in de financiële ondersteuning van minder draagkrachtige gemeenten, die niet in staat waren een behoorlijke salariëring van de predikant te betalen. Daarmee werd een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van de doopsgezinde geloofsgemeenschap tot een ‘respectabel kerkgenootschap’.

In dit boek wordt beschreven hoe in de periode 1800-1860 deze ‘doperse doorbraak’ zich voltrok in de twaalf doopsgezinde gemeenten op het Groninger platteland. De auteur gaat tevens in op de vraag hoe het Groninger verhaal zich verhoudt tot de doopsgezinde geschiedschrijving tot nu toe, die vooral een landelijk beeld schetst. Het boek biedt een schat aan informatie, niet alleen voor degenen die geïnteresseerd zijn in de geschiedenis van Groningen en de Groninger doopsgezinden, maar ook voor degenen die belangstelling hebben voor de negentiende-eeuwse Nederlandse kerkgeschiedenis en de plaats van de doopsgezinden daarin.

'[...] Dop heeft er een informatief en lezenswaardig boek van gemaakt, met een grondig gebruik van de primaire bronnen. Deze studie zegt ook veel over het algemene thema van de doorwerking van christelijke Verlichtingsidealen rond 1800. Mooi zijn de sfeervolle opnames van pastorieën en vermaningen, in de jaren tachtig gemaakt door fotograaf M.A. Douma van het toenmalige Rijksarchief Groningen [...]' - Gert van Klinken in Documentatieblad voor de nederlandse kerkgeschiedenis na 1800 Vol. XLVI, No. 99, 2023

'[...] Je kunt de auteur Bert Dop karakteriseren als een gedegen onderzoeker en schrijver. Zijn boek over de Groninger versie van de doperse doorbraak verraadt getailleerd werk en grondig onderzoek. Het boek is daardoor lijvig van omvang, en ook helder opgebouwd. [...] Dit kerkhistorische boek is met recht een aanrader voor wie zich in veranderingsprocessen binnen de Doopsgezinde Broederschap van de negentiende eeuw wil verdiepen, toegespitst op de Groninger plattelandsgemeenten. [...]' - Pieter Post in Doopsgezinde Bijdragen 48 (2022), p. 283-285

'[...] In het hier te bespreken boek De Groninger versie van de doperse doorbraak beschrijft de Twentse onderzoeker Bert Dop (toepasselijke achternaam!) de ontwikkeling van een aantal doopsgezinde gemeenten op het Groningse platteland in de periode tussen 1800 en 1860. [...] Dop schreef kortom een interessant maar erg gedetailleerd boek over de ontwikkeling in deze kleine gemeenschappen. [...]' - Joost Eskes in Historiek.net mei 2022

Vermeld in: Nederlands Dagblad 23 september 2022