Dominee Jac. Jonker, Job Sytzen en de soldaat in Indië

De door Job Sytzen geschreven trilogie Soldaat - Ravijn - Landgenoten over de ervaringen van de Nederlandse soldaat in de dekolonisatieoorlog in Indonesië was in de jaren vijftig van de vorige eeuw een ongekend verkoopsucces. Er werden zo'n 200.000 exemplaren verkocht. Een verklaring hiervoor ligt in de realistische weergave, ook in erotisch opzicht, van het soldatenbestaan. Job Sytzen was het pseudoniem van de gereformeerde predikant Jac. Jonker (1904-1973), van 1946 tot 1948 legerpredikant in Semarang. Tot lang na zijn dood was dit slechts in kleine kring bekend. Harry A. Poeze, senior onderzoeker bij het KITLV in Leiden, volgt de levensloop van Jac. Jonker, waarbij de nadruk ligt op zijn jaren in Indië en thema's die daarmee verband houden. Ook gaat hij uitgebreid in op de mystificaties rond het schrijverschap van Jonker. Het boek besluit met een overzicht van andere boeken uit de jaren vijftig over het Indische soldatenleven.    

'Poeze geeft een goed uitgewerkt beeld van de predikant/schrijver Jonker. De auteur geeft een helder overzicht van het leven en zijn activiteit in het pastorale en theologische vlak. Poeze bespreekt ook de werken van Jonker uitgebreid en nodigt uit de trilogie weer ter hand te nemen.' E. Mutter in: NBD Biblion 18 december 2019

'Poezes schrijfstijl is pretentieloos, maar het is dankzij zijn parafrasen en citaten dat Jonker tot leven komt, in zijn hoedanigheid zowel van vertegenwoordiger van enkele typische Nederlandse rollen en ervaringen in hun tijd – de gereformeerde predikant en de soldaat – als van wonderlijke vogel.' Jeroen Bouterse via: historischhuis.nl, 14 oktober 2019

'Poeze weet het verhaal van Jonker/Sytzen op grondige wijze bloot te leggen. Toch mist het boek de nodige analytische diepte. De  ontvangst van Jonkers boeken in Nederland blijft bijvoorbeeld beperkt tot een uitvoerige opsomming van de verschenen recensies in de Nederlandse  pers. Een bespreking van diverse genres soldatenromans uit de jaren vijftig beslaat de tweede helft van het boek. Al met al levert Poeze een boeiende bijdrage aan het onderzoek naar de Indonesische oorlog en het voortleven ervan in de Nederlandse samenleving.' In: Transparant 30 (2019) 3, p. 29

'Jac. Jonker was een gereformeerde predikant die onder zijn pseudoniem Job Sytzen scanduleuze romans schreef over het soldatenleven in Nederlands-Indië tussen '45 en '49. Vooral zijn trilogie Soldaat/Ravijn/Landgenoten ("alleen voor de rijpere lezers"), was immens populair. Godslasterlijke taal, expliciete seksuele scènes, denigrerende taal over Indonesische vrouwen; Nederland vrat het met huid en haar. In Dominee Jac. Jonker, Job Sytzen en de soldaat in Indië bespreekt Harry Poeze wat er nu zo interessant was aan de man.' In: Moesson 64 (2019) 1, p. 8.

Gesignaleerd in: Marinjo (aug/sept 2019), p. 52.