Delflands kaarten belicht

Het Hoogheemraadschap van Delfland is een overheidsorganisatie die, voorzover bekend, sinds 1289 waterstaatkundige taken uitoefent, zoals de zorg voor waterkeringen, de watervoorziening en - een twintigste-eeuwse ontwikkeling - de waterkwaliteit en de waterhuishouding binnen de polders. Doordat het Hoogheemraadschap vaak werd geconfronteerd met competentievraagstukken die tot langdurige processen met andere overheden leidden, ontstond de behoefte om situaties in beeld te brengen. Voor dit doel had het bestuur een landmeter in dienst. Deze landmeters tekenden hun kaarten meestal met de hand. De overzichtskaarten van het beheersgebied die het bestuur sinds de zeventiende eeuw liet vervaardigen, zijn in druk verschenen. Voor het maken van deze kaarten trokken de bestuurders befaamde cartografen aan zoals Floris Balthasars en de gebroeders Kruikius. In dit fraaie boek zijn circa 75 kaarten opgenomen die afkomstig zijn uit het archief van het Hoogheemraadschap van Delfland. Bij iedere kaart wordt een cartografische beschrijving gegeven en een toelichting op de historische achtegronden. In de inleiding wordt een beeld geschetst van Delflands verleden, de landmeters en de cartografie. De redactieleden zijn allen werkzaam bij het Oud-Archief van het Hoogheemraadschap van Delfland.    

'Dat de archieven van hoogheemraadschappen ware schatkamers van kartografische juweeltjes zijn, is de doorgewinterde kaartenliefhebber genoegzaam bekend. Toch kan het zeker geen kwaad om van dit feit regelmatig een bevestiging te krijgen. Met de uitgave "Delflands kaarten belicht" worden we op onze wenken bediend: maar liefst 65 kaarten (uit de periode 1545-1954) afkomstig uit het archief van het Hoogheemraadschap van Delfland zijn in dit fraai vormgegeven boek (oblong-formaat) verkleind en in kleur gereproduceerd, voorzien van uitgebreide toelichtingen. [...] De kaarten zijn in het algemeen scherp afgebeeld en een lust voor het oog. Het belang, dat bijvoorbeeld de historische geografie aan deze - meestal grootschalige - kaarten kan ontlenen, wordt keer op keer onderstreept. Een kleurvergelijking met de originelen op de eerdergenoemde tentoonstelling doorstaan de reproducties redelijk tot goed. [...] Behalve de al eerdergenoemde namenindex en het overzicht van geraadpleegde bronnen kent "Delflands kaarten belicht" tenslotte ook nog een zeer complete verklarende woordenlijst, die uitblinkt in helder taalgebruik. Het is eens te meer een bewijs voor de hoge kwaliteit van dit prachtige kijk- en leesboek, dat het gebruik van (oude) kaarten in het wetenschappelijk onderzoek van uiteenlopende disciplines ongetwijfeld zal weten te stimuleren.' Marco van Egmond in: Caert-thresoor,  jrg. 20/1, 2001

'Om een inzicht te geven in de bestuursuitoefening wordt er voor het kaartendeel in een inleiding van slechts 11 pagina's een voortreffelijke beschrijving gegeven van Delflands bestuurlijke en waterstaatkundige organisatie en van de landmeters in dienst van het waterschap. Ook de begrippenlijst achterin is een juweeltje. Helder worden hier ingewikkelde termen uitgelegd. "Delflands kaarten belicht" is dus niet alleen een mooi boek op het gebied van de cartografie maar geeft ook inzicht in de hoge kwaliteit van de bestuursuitoefening van een belangrijk hoogheemraadschap tijdens het Ancien Regime.' G.P. van de Ven in: De zeventiende eeuw 16/2, 2000

'Juist door het combineren van de kaarten en situatieschetsen met begeleidende teksten worden diverse ingewikkelde waterstaatkundige begrippen, vraagstukken en problemen inzichtelijk aan de lezer gepresenteerd. Voor een ieder die hier meer van wil begrijpen is dit een zeer handzaam werk.' M.C. Le Bailly in: Holland, Historisch Tijdschrift jg.34/1, 2002

Verder gesignaleerd in: Cd-rom Leesidee 2000-2005; Geschiedenis Magazine (2006) 8.