Electorale cultuur en politieke oriëntatie

Aan verkiezingen wordt in de Nederlandse geschiedschrijving doorgaans weinig aandacht besteed. Het beeld van keurig afgebakende en lijdzame kiezersgroepen uit de hoogtijdagen van de verzuiling wakkert de belangstelling niet echt aan. Dit boek laat zien, dat verkiezingen wel degelijk interessant en leerzaam zijn. De verkiezingscampagnes in Arnhem, Tiel en Doetinchem varieerden onder het districtenstelsel van matte vertoningen tot opwindende en lawaaiige bijeenkomsten. Ook het stemgedrag was niet uniform: sommige kiezers waren lokaal georiënteerd, andere bonden zich aan een partij. Na de invoering van de evenredige vertegenwoordiging en het algemeen kiesrecht veranderde de aard van de verkiezingscampagnes. De partijen richtten zich steeds meer op het winnen van het massa-electoraat. Het stemgedrag bleef na 1918 nog opmerkelijk lang bepaald door de situatie onder het districtenstelsel. In districten waar de oriëntatie lokaal was geweest, traden grote verschuivingen op terwijl in andere districten eigenlijk verrassend weinig veranderde.    

'Historicus Ron de Jong onderzocht het verband tussen de electorale cultuur en het stemgedrag in de kiesdistricten Tiel, Arnhem en Doetinchem in de periode 1888-1940. Ook bestudeerde hij de "politieke oriëntatie" daar (...)'. In: Nederlands Dagblad. Het Katern, 10-3-2006, p. 4

'In de kiesdistricten Arnhem en Doetinchem waren geen lokkertjes nodig om kiezers naar de stembus te krijgen. Daar woedde jarenlang een hevige verkiezingsstrijd omdat niemand er bij voorbaat zeker was van een zetel. Met de invoering van de opkomstplict verdween tenslotte de jenever in Tiel uit het stembureau. In Electorale cultuur en politieke oriëntering vergelijkt Ron de Jong de verkiezingscampagnes en het stemgedrag in drie Gelderse kiesdistricten (...)'. Kees Buijs in: De Gelderlander. Boeken, 16-2-2006, p. 6

'Een gelukkige keuze van anekdotes en verhalen over personen maakt het wat abstracte en kleurloze begrip "electorale cultuur" concreet en levendig. De Jong beschrijft hoe de ouderwetse bestuurder een moeizame omslag moest maken naar een moderne politicus, hoe de verschillende partijen hun kiezers benaderden en hoe het politieke spel in die tijd werd gespeeld. De voor- en nadelen van het districtenstelsel worden helder. (...) Deze studie geeft daarmee een goed inzicht in de veranderingen in het politieke leven in de beschreven periode.' Drs. Fred Vogelzang in: Recensiebank historischhuis.nl, juni 2006

Verder gesignaleerd in: Nieuwsbrief van Historische Vereniging Felua 21 (2006) 2, p. 47-48; Openbaar Bestuur, okt. 2006, p. 31-32