Vier brieven over het gezantschap naar Turkije

De Vlaamse edelman Ogier van Boesbeeck, beter bekend als Augerius Busbequius, trad in 1552 in dienst van koning Ferdinand I van Oostenrijk. Eind 1554 droeg deze hem op het gezantschap bij sultan Süleyman in Constantinopel te bekleden. Het Ottomaanse rijk stond toen op het hoogtepunt van zijn macht en niets boezemde groter vrees in dan Süleymans expansiedrang. In 1529 had hij met 300.000 soldaten Wenen belegerd. Süleyman claimde ook Hongarije. De Habsburgers waren niet in staat de verloren gebieden te heroveren en zonden gezantschappen om vrede te sluiten. In het vredesverdrag van 1547 verplichtte Ferdinand zich tot betaling van een schatting aan de sultan. In 1551 begonnen de Turken een nieuwe oorlog in Hongarije, maar wegens moeilijkheden aan de grens met Perzië moest de sultan de strijd tijdelijk staken. De Oostenrijkse gezanten werden in Constantinopel als boodschappers van een ongehoorzame schatplichtige koning behandeld, vastgezet en geïntimideerd. Busbequius bleef er tot in 1562. De wisselende successen in oorlogen, een paleisrevolutie aan het Turkse hof en de intriges van de verschillende West-Europese landen maken deze periode tot een bijzonder onoverzichtelijke en spannende. Uiteindelijk wist Busbequius zeer gunstige vredesvoorwaarden te bedingen. Niet alleen diplomatiek, maar ook wetenschappelijk was het gezantschap een succes. Behalve onbekende planten en dieren werden tal van inscripties, munten en oude handschriften ontdekt. Busbequius vertelt het spannende verhaal van acht moeilijke jaren als vijandig gezant in de Turkse hoofdstad in de (in die tijd zeer populaire) vorm van brieven aan een vriend in zijn vaderland. In werkelijkheid schreef hij deze brieven pas in de laatste tien, vijftien jaar van zijn leven. Ze werden gedrukt bij Plantijn in Antwerpen in de jaren 1579-1589. De opbouw van de brieven, hun lengte en stijl, die aan omgangstaal doet denken, herinneren sterk aan de voorschriften voor het briefschrijven van Erasmus. Ook qua levenshouding werd Busbequius beïnvloed door deze grote Nederlandse humanist. Beiden hechtten grote waarde aan idealen als verdraagzaamheid en geloof in de rede. In dit boek is een kritische editie van de Latijnse brieven opgenomen, gebaseerd op de eerste volledige editie van 1589, de laatste die Busbequius zelf heeft gezien. Hieraan is een vertaling toegevoegd in vlot leesbaar Nederlands. De inleiding geeft een beeld van leven en werk van Busbequius. Daarbij wordt (voor het eerst) aandacht besteed aan de stijl van de Turkse brieven, de invloed van het stoïcisme en de autobiografische elementen.