In de historische binnenstad van Amsterdam vindt u allerlei gevelteksten die eeuwenoude geheimen onthullen. Wilt u weten wat ze te vertellen hebben? Ontdek de verborgen geschiedenis van Amsterdam met stadswandelingen langs historische gevels en locaties.
Een stadswandeling vol geschiedenis
Een stadswandeling door Amsterdam is meer dan zomaar een wandeling. Het is een reis door de tijd, waarbij gevelteksten en historische locaties u meenemen naar het verleden.
Van middeleeuwse stadspoorten tot verhalen over kooplieden uit de Gouden Eeuw: veel gevels vertellen een verhaal dat de rijke historie van Amsterdam tot leven brengt. Ze geven inzicht in hoe Amsterdam in sociaal en economisch opzicht uitgroeide van vissersdorp naar wereldstad, brengen vergeten personen voor het voetlicht en laten de vele politieke en religieuze omwentelingen zien.
Ontdek de verhalen achter de gevelteksten
Gevelteksten zijn inscripties of symbolen op gebouwen die vaak honderden jaren oud zijn. Deze teksten dienden vroeger verschillende doelen: van reclame en praktische informatie tot religieuze en politieke boodschappen. Tegenwoordig zijn ze een soort tijdcapsule die ons meenemen naar een andere tijd.
Drie historische gevelteksten
Hier vindt u drie voorbeelden van (gevel)teksten die u in het historische centrum van Amsterdam tegenkomt.
1. Paleis op de Dam
Het Paleis op de Dam werd in 1655 gebouwd als het gemeentehuis van Amsterdam. Jacob van Campen ontwierp het in een classicistische stijl, gebaseerd op de Oudheid. In 1808 schonk de stad het paleis aan Lodewijk Napoleon Bonaparte (1778-1846), die door Napoleon tot koning van Holland was benoemd. Koning Willem I (1772-1843) wilde het paleis in 1813 teruggeven aan de stad, maar Amsterdam wees dit af. In 1936 kocht de Staat de rechten op het paleis van de gemeente. De hoofdingang van het paleis bevindt zich aan de Nieuwezijds Voorburgwal 147, niet op de Dam.
Op het plein, voor Dam 2, liggen stenen met de namen van 32 mensen die op 7 mei 1945 tijdens het bevrijdingsfeest door Duitse militairen vanuit De Groote Club werden doodgeschoten. Eén daarvan was Jan Goede (1876-1945).
De gedenksteen van Jan Goede op de Dam, voor Dam 2
2. Dam 1: De Bijenkorf
Simon P. Goudsmit (1845-1889) opende in 1870 zijn garen- en bandwinkel op de Nieuwendijk 132. Hij noemde de winkel De Bijenkorf. In 1915 verhuisde het warenhuis naar het Damrak. Daar werd het gebouw in historiserende stijl opgetrokken, passend bij het paleis aan de overkant. In 1970 kreeg De Bijenkorf het predicaat Koninklijke. Hier ziet u het oude logo.
Dam 1: het oude logo van garen- en bandwinkel De Bijenkorf
3. Damrak 243: Beurs van Berlage
Onder de klok van het beursgebouw staan de teksten ‘Beidt uw tijd’ en ‘Duur uw uur’. Het gebouw werd in 1903 geopend door koningin Wilhelmina.
De klokkentoren met de Beursbengel is het meest opvallende kenmerk van het gebouw. Het werd ontworpen door architect Hendrik Petrus Berlage, een socialist. Berlage geloofde dat het systeem van de beurshandel niet lang zou blijven bestaan. Daarom ontwierp hij het gebouw zo, dat het later als ontmoetingsplaats voor de stad zou kunnen dienen.
Berlage vroeg zijn zwager, de dichter Albert Verwey (1865-1937), om het decoratieprogramma te coördineren. Op de toren staan de teksten ‘Beidt uw tijd’ en ‘Duur uw uur’ uit Verweys gedicht ‘De Toren’. Boven de toegangspoort staat een andere tekst: ‘Als voorhoofd strekt de steen op de ingangsbogen. ’t verstand des handels breke in de heldere lijn. daar uit: tussen zoo mensch en dingen zijn veel omgangsdaden die ’t bestaan bëogen’. Deze tekst moet de beurshandelaar aansporen om zijn gezond verstand te gebruiken.
Damrak 243: tekst 'Beidt uw tijd' op de klokkentoren van de Beurs van Berlage
Zelf op pad met Amsterdamse wandelingen
Wilt u de verborgen verhalen van Amsterdam zelf ontdekken? Amsterdamse wandelingen van Fred Geukes Foppen heeft alles wat u nodig heef voor een onvergetelijke stadswandeling. Het boek biedt zes wandelroutes van circa 7 kilometer door het centrum van Amsterdam. Elke route bevat uitgebreide toelichtingen, foto’s en plattegronden om de geschiedenis tastbaar te maken.
- Rijke verhalen: Ontdek de geschiedenis van Amsterdam door gevelteksten die u normaal misschien over het hoofd zou zien.
- Visuele ondersteuning: De vele foto’s en plattegronden maken het eenvoudig om zelf op pad te gaan.
- Toegankelijk: De routes zijn ideaal voor zowel recreatieve wandelaars als geschiedenisliefhebbers.
Probeer een gratis route
Nieuwsgierig? Probeer een van de wandelingen uit: de 20 stops, waaronder de drie die we hierboven beschreven, staan hieronder opgesomd. Begin uw stadswandeling vandaag nog!
Stops stadswandeling Amsterdam Burgwallen en Nieuwmarkt
Bestel het boek
Wilt u alle wandelroutes ontdekken, inclusief de gevelteksten en verhalen erachter? Bestel dan nu Amsterdamse wandelingen. Laat u verrassen door de verborgen verhalen en historische gevelteksten van Amsterdam. Een must-have voor iedereen die de stad beter wil leren kennen.
