Dit boek is gewijd aan de intellectuele dimensies van de Nederlandse Opstand, de revolutie die tot de historische fundamenten van de huidige Nederlandse en Belgische samenleving mag worden gerekend. De politieke traktaten van de Opstand worden geïnterpreteerd in permanente wisselwerking met de politieke en vooral ook de intellectuele context. Martin van Gelderen reconstrueert langs deze weg met welke argumenten het verzet tegen Filips II gerechtvaardigd en gemotiveerd werd. Daarnaast gaat hij in op het voor de Republiek zo fundamentele debat over het wezen en de praktische politieke consequenties van het principe der volkssoevereiniteit.
'M.v.G. weet in dit boekje een scherpe, probleemgerichte analyse te koppelen aan een sterk synthetisch vermogen.' G. Marnef in: Bijdragen tot de Geschiedenis 75 (1992) 1/2.