Eeuwenlang bloeide de overtuiging dat muziek een spiegel vormt voor de perfecte ordening die de schepper in zijn wereld heeft aangebracht. De wetten van deze perfecte wereld, waarin muziek, wiskunde en filosofie een geheel vormen, liggen volgens deze overtuiging ten grondslag aan het ontwerp van de kosmos. In de banen van de planeten, die met sferen aangeduid worden, en de muziek die zij voortbrengen, zou de universele harmonie van de kosmos op de meest perfecte wijze tot uitdrukking komen. De leer van de harmonie der sferen, die al in de zesde eeuw voor Christus door Pythagoras werd geformuleerd, fungeerde tot ver in de zeventiende eeuw als een inspirerende factor in het denken over de kosmos en muziek. Deze bundel exploreert het harmonisch labyrint dat deze denkbeelden samen vormen.
Inhoud : JACOMIEN PRINS/MARIKEN TEEUWEN, Inleiding. De traditie van de harmonie der sferen: een harmonisch labyrint Deel 1 De kosmologie die ten grondslag ligt aan de traditie van de harmonie der sferen: ROBERT VAN GENT, Harmonie als sleutel tot het universum van de Oudheid tot en met de Renaissance Deel 2 Hemelse harmonie in de Middeleeuwen: MARIKEN TEEUWEN, Hemelse harmonie in de vroege Middeleeuwen: visies op antieke tradities JOSÉ VAN DER HELM, Harmonie der sferen in Dantes Divina Commedia EDDIE VETTER, Hildegard van Bingen en de harmonie der sferen Deel 3 Hemelse harmonie in de Renaissance: WILLEM ELDERS, Symbolische partituren: de notie van 'musica celestis' in composities uit de Renaissance JACOMIEN PRINS, Marsilio Ficino over Plato's Timaeus. Kosmische harmonie en de lever Deel 4 Hemelse harmonie in de zeventiende eeuw: NATASCHA FABBRI, Een debat over kosmologie en harmonie in de zeventiende eeuw tussen Keppler en Mersenne KOEN OTTENHEYM, Harmonie en getal in de Hollandse bouwkunst van de zeventiende eeuw Deel 5 De receptie van de traditie van de harmonie der sferen in de negentiende en twintigste eeuw: JEROEN STUMPEL, Over harmonie der sferen en de receptie van de 'School van Athene' in de negentiende en twintigste eeuw JOSCELYN GODWIN, De herleving van speculatieve muziek: van Albert Freiherr von Thimus via Rudolf Steiner naar hedendaagse ideeën over harmonie der sferen
Tot diep in de zeventiende eeuw geloofde Europa dat de hemelse sferen werkelijk klanken voortbrachten; alles was geordend, dus ook de muziek. De bundel Harmonisch labyrint laat zien tot welke metaforen dat leidde.' Marinus de Baar in: Trouw 8-12-2007
'De bundel biedt een diversiteit aan invalshoeken en de grote lijn is over het algemeen behoorlijk te volgen. Het is een geslaagde uitgave van een onderwerp dat niet eerder voor een breed publiek toegankelijk is gemaakt'.' Drs. Christel Stolk op Historischhuis.nl
'De leesbaarheid van de verschillende bijdragen varieert aanmerkelijk.' Gert van de Wege in: Nederlands Dagblad, Het Katern 30-11-2008
'De kracht van deze bundel zit in de verscheidenheid aan invalshoeken van waaruit het thema wordt belicht, in navolging van de breed uitgewaaide "harmonie der sferen". Daarbij zijn de bijdragen (...) zeer leesbaar voor een breder publiek, en dus niet enkel voor specialisten.' Geerten Jan van Dijk in: Reformatorisch Dagblad 21-11-2007
'Dat deze grote hoeveelheid chronologisch geordende informatie niet leidt tot een doolhof (waarin een mens verdwaalt) maar toch een labyrint (een kronkelweg die leidt naar een bestemming) genoemd mag worden, komt omdat in het woord vooraf de artikelen ingeleid worden, er een goed register van namen en begrippen is en een lijst met aanbevolen literatuur.' Andries Govaart in: Eredienstvaardig 25 (2009) 1
Verder gesignaleerd in: NRC Handelsblad 3-8-2007, Kabelkrant Piet Kaptein januari 2008.