Het is een historische constante dat niet iedereen gelijk deelt in de welvaart en het welzijn. De redenen voor kwetsbaarheid waren uiteenlopend, van economische cycli en wisselende oogsten tot oorlog en instituties die niet voor iedereen even toegankelijk waren. Evenzo belangrijk waren de risico’s en onzekerheden die inherent waren aan het leven, zoals ziekte, ouderdom, weduwschap en het krijgen van kinderen. Dit themanummer van Holland gaat in op enkele van de manieren waarop mensen in Holland zich in het verleden hebben geprobeerd te verweren tegen de risico's van het bestaan.

Inhoud: REDACTIONEEL, Overleven   JESSICA DIJKMAN, Het dagelijks brood. Omgaan met voedseltekorten op het platteland van Holland, 1500-1700   JEANNETTE KAMP/ARIADNE SCHMIDT, See you in court? Recht en rechtsgebruik door ongehuwde moeders in Holland en Duitsland in de vroegmoderne tijd   OWEN LAMMERTINK, Kwetsbare vrouwen of sterke moeders? De kwetsbaarheid van ongehuwde en gehuwde moeders in het 19de-eeuwse Amsterdam   Holland BLOC: Beeldessay: ANIEK X. SMIT, 'Life with the Dutch touch': internationale vrouwenclubs tussen cultuurbehoud en integratie in naoorlogs Den Haag   Column: CORINNE BOTER, Leedvermaak   Topstuk: FRANK DE HOOG, De tabaksrookklisteer: tot redding van de drenkeling   Noten   Over de auteurs   Uitsmijter: MINKE KAMPHUIS, Kampbrood van Lies Cosijn-Thomas uit het vrouwenkamp Bankinang